PODSUMOWANIE doświadczeń międzynarodowej konferencji w Balatongyörök

Zasadniczym celem konferencji było doprowadzenie do powstania – we współpracy z pratnerami socjalnymi – materiału konferencyjnego dotyczącego przemysłów wydobywczych i w ramach tego energetyki, który ten materiał będzie mógł kształtować wizerunek przyszłości tej branży i udzielać pomocy dla Bułgarii i Rumunii, krajów stojących przed restrukturyzacją górnictwa (i przed przystąpieniem do Unii). To było pierwotnym celem narady.

Stało się jasne: na dziś sytuacja dojrzała dla odegrania przez UE poważniejszej roli w interesie stworzenia Europejskiej Polityki Energetycznej a przede wszystkim bezpieczeństwa energetycznego. To się wiąże również ze zmianą poglądu, która nastąpiła w europejskiej polityce przemysłowej od 2004 roku, i wg której należy w większym stopniu wspierać rozwój przemysłu, ale do tego konieczna jest poprawa warunków funkcjonowania w przemyśle wydobywczym. Jeżeli chcemy aby Unia prowadziła zatrudnienie w dziedzinie przemysłu i wytwarzała wyroby nowoczesne i konkurencyjne, konieczne jest określenie w następnych latach aspektów zatrudnienia związanych z nową polityką przemysłową i energetyczną.

Koledzy Hiszpan, Francuz i 2-ch Węgrów przez prezentację przebiegu restrukturyzacji sygnalizowali dla nas potrzebę nowego sposobu myślenia w polityce energetycznej Europy i poszczególnych państw. Koledzy z Francji wspomnieli, że gdyby przewidzieli wzrost cen węglowodorów, to niezredukowaliby górnictwa węglowego. 

Należy poprawić efektywność wykorzystania energii i jej produkcji. Ważnym elementem tego będzie zwiększenie efektywności elektrownii, i wykorzystanie węgla występującego w wielkich ilościach w Europie do produkcji energii.
Kwestie zastosowania odnawialnych energii należy rozpatrywać łącznie z całym ryzykiem.

Ważne było to stwierdzenie konferencji, że dziś krajami posiadającymi większe moce górnicze, prowadzącymi wydobycie są: Niemcy, Polska i Czechy. W Polsce doszło do znacznej koncentracji produkcji, co w sposób naturalny dotyka liczby zatrudnionych w górnictwie węglowym, ale Europa ze względu na zaopatrzenie energetyczne potrzebuje dobrej jakości węgla niemieckiego, polskiego i czeskiego. Może to zagwarantować zmniejszenie uzależnienia w zakresie węglowodorów, względnie stworzenie bezpieczniejszego, pewniejszego wizerunku przyszłości dla tam pracujących.

Za pomocą technologii przyszłościowych należy również kształtować samą przyszłość. W tym badanie i rozwój odgrywać będą ważną rolę.  Niemcy przodują w procesach badawczo-rozwojowych, dla których ważnym zapleczem jest – na podst. wspólnych interesów – wykorzystanie proekologiczne i zagwarantowanie warunków przyjaznych środowisku. O ile w procesach badawczo-rozwojowych dotyczących kwot emisji CO2 i zmnieszenia emisji CO2 uda się zrobić krok naprzód, to wykorzystanie węgla europejskiego w energetyce może odegrać znowu ważną rolę (razem z technologiami czystego węgla). Może to pociągać za sobą zwiększenie zatrudnienia oraz rozwój niektórych obszarów górniczych, przez wzrost przemysłu przetwórczego i usług.
W procesach europejskich otrzymaliśmy spojrzenie na treści zawarte w Zielonej Księdze oraz politykę energetyczną EMCEF-u. Te dwa dokumenty zostały sporządzone w sposób zsynchronizowany i zagwarantują możliwości dla przyszłości. Jeżeli bowiem „Zielona Księga” zamieni się w „Białą Kięgę” to jej przepisy będą obowiązywać poszczególne państwa.

Zgodnie ze stwierdzeniami konferencji pojawienie się aspektu europejskiego w przemyśle wydobywczym jest ważnym czynnikiem i może się przyczynić do rozszerzenia zatrudnienia w Europie. W tej kwestii istniała zgoda między partnerami. Obie strony wspierają realizację koniecznych z punktu widzenia przyszłości rozwoju procesów modernizacyjnych. Zgodnie stwierdzono, że w podtrzymywaniu europejskiego modelu socjalnego współpraca pracodawców i pracobiorców oraz system układów zbiorowych winny odegrać ważną rolę. Z radością stwierdziliśmy, że koledzy z Bułgarii posiadają strategię. Ta strategia zawiera wdrożenie nowych technologii w bułgarskim górnictwie. Informowali również o tym, że nie chcą się opowiadać za miejscami pracy produkującymi duże straty, w tych przypadkach wspierają restrukturyzację, jeżeli będzie ona miała właściwe zaplecze socjalne. Z tego punktu widzenia dostaliśmy właściwą wymianę doświadczeń z krajów, które  mają już za sobą restrukturyzację, jak również z tych w których obecnie jest przeprowadzana (Czechy, Polska), i z Bułgarii przystępującej do Unii w przyszłym roku. Doświadczenia te, są zawarte w podręczniku, jak również warunki dla utrzymywania częstych kontaktów.

Konferencja sformułowała w sposób wyraźny, że nie można owocnie przeprowadzić restrukturyzacji bez odpowiedniego zaplecza dla działań z zakresu polityki zasobami ludzkimi. Tutaj pojawia się szkolenie i przeszkolenie jako jedna z najważniejszych funkcji w połączeniu z tworzeniem miejsc pracy, rozszerzeniem zatrudnienia i serią działań socjalnych. Ważną rolę odgrywają w tym: system wcześniejszego przechodzenia na emerytury dla osób pracujących „na dole”, fundusze wspierające „na nowej drodze zawodowej” i inne świadczenia oraz opieka socjalna. Chodzi o to aby w związku z restrukturyzacją górnictwa nikt nie mógł się znaleźć w sytuacji życiowej bez wyjścia, ponieważ negatywny wpływ takiej sytuacji odnosi się do osób żyjących na danym obszarze.  
Ważne jest opublikowanie w podręczniku dobrych praktyk, przytoczonych przez uczestników konferencji zarówno ze strony pracodawców jak i pracobiorców. Będzie można skorzystać z tych praktyk w innych europejskich krajach oczekujących integracji, np. w państwach bałkańskich.

Ważnym przesłaniem konferencji było, że bez przemysłu wydobywczego program polityki przemysłowej UE nie może odnieść sukcesu, bo jeśli surowce trzeba transportować z daleka, rosną koszta produkcji i w mniejszym stopniu można zagwarantować konkurencyjność. Są też takie wydobyte surowce, które zresztą ze względu na ich większą ilość trudniej mogą być zakupione poza umią. Nie można nadal zwiększać ubezwłasnowolnienia energetycznego UE (A nawet trzeba zlikwidować!). W tym celu potrzebny jest świadomy mix energetyczny. To może stworzyć wizerunek przyszłości dla pracobiorców tych przemysłów i dobre miejsca pracy pokryte układami zbiorowymi.